Udzielanie i dochodzenie zwrotu bonifikaty od ceny zbycia w gospodarce nieruchomościami publicznymi. Przegląd najnowszego orzecznictwa oraz poglądów organów kontroli. Warsztaty

Warunki udzielania bonifikaty oraz jej wysokość jak i dochodzenie zwrotu regulowane jest zapisami aktów prawa miejscowego. Zwykle na etapie redagowania uchwał i zarządzeń pojawiają się pierwsze problemy praktyczne w prawidłowym określeniu przesłanek, które niewłaściwie opisane mogą w późniejszym postępowaniu generować błędne decyzje. Punktem wyjścia jest zatem poznanie i zrozumienie reguł interpretacyjnych związanych z bonifikatą od ceny zbycia nieruchomości. Podczas szkolenia wspólnie przeanalizujemy zagadnienia związane z udzielaniem i dochodzeniem zwrotu bonifikaty za zakup nieruchomości, z zapisami, które powinny znaleźć się w uchwale lub wprowadzaniem zmian do zapisów już w istniejących aktach. Za podstawę omawianych zagadnień będzie służyć aktualne orzecznictwo sądów oraz wystąpienia właściwych organów nadzoru i kontroli, w tym w szczególności informacja o wynikach kontroli NIK obejmującej sprzedaż przez gminy komunalnych lokali mieszkalnych.

• Zdobycie, uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy z zakresu bonifikaty stosowanej w gospodarce nieruchomościami publicznymi.
• Wyjaśnienie wątpliwości dotyczących przesłanek i zasad udzielania bonifikaty.
• Poznanie zasad dochodzenia zwrotu należności z tytułu bonifikaty.
• Poznanie i wyjaśnienie najczęściej popełnianych błędów i nieprawidłowości stwierdzanych przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy, a także przez RIO i wojewodów w obszarze udzielania i żądania zwrotu bonifikaty od ceny zbycia nieruchomości.
• Uzyskanie odpowiedzi między innymi na pytanie:
• W jaki sposób zmieniać uchwały w zakresie obniżania stawki bonifikaty?
• Jak stosować zmieniane stawki bonifikaty do spraw będących w toku?

1. Podstawowe reguły interpretacyjne związane z bonifikatą od ceny zbycia nieruchomości:

• Zasada zapłaty pełnej ceny za nieruchomość i udzielenie bonifikaty jako wyjątek od tej zasady.
• Zasada zwrotu bonifikaty i kwalifikacja wyjątków od zasady zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie. Odstąpienie od żądania bonifikaty – jakie przesłanki są wystarczające do podjęcia decyzji o odstąpieniu i jak musi wyglądać procedura współdziałania organów gminy.
• Zasada waloryzacji kwoty równej udzielonej bonifikacie. Omówienie aktualnie obowiązujących zasad i najnowszego orzecznictwa.
• Zasada udzielania bonifikaty za zgodą lub na podstawie uchwały właściwego organu.

2. Uchwała lub zarządzenie o zasadach udzielania bonifikat – problemy praktyczne:

• Jak budować akty prawa miejscowego dotyczące bonifikat?
• Jakich warunków oraz ograniczeń przedmiotowych i podmiotowych nie może zawierać uchwała?
• W jaki sposób zmieniać uchwały w zakresie obniżania stawki bonifikaty i jak zmiany będą stosowane do spraw będących w toku.

3. Wątpliwości praktyczne dotyczące przesłanek i zasad udzielania bonifikaty:

• Dopuszczalność udzielenia bonifikaty przy trybach zbycia innych niż zbywanie bez przetargu. Czy istnieje do tego podstawa prawna?
• Obowiązkowa bonifikata przy zbyciu nieruchomości zabytkowej. W jakich przypadkach należy zastosować bonifikatę i czy można żądać jej zwrotu? Jak definiować zwrot nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków: czy część nieruchomości czy np. zabytkowy park pałacowy musi zbyć objęty bonifikatą?
• Osoba bliska a obowiązek zwrotu bonifikaty. Kto jest a kto nie jest osobą bliską i czy rodzaj umowy zawartej między osobami bliskimi ma znaczenie dla zwrotu bonifikaty?
• Problem dziedziczenia obowiązku zwrotu bonifikaty. Prezentacja najnowszych orzeczeń SN.

4. Dochodzenie zwrotu należności z tytułu bonifikaty w świetle przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami:

• Przeznaczenie nieruchomości na inny cel niż uzasadniający udzielenie bonifikaty. Omówienie aktualnego orzecznictwa sądów w zakresie zmiany sposobu korzystania z nieruchomości zakupionych z bonifikatą.
• Zbycie nieruchomości/lokalu w drodze umowy zamiany a żądanie zwrotu bonifikaty. Czy każda umowa zamiany uniemożliwia wezwanie do zwrotu bonifikaty?
• Przeznaczenie części środków ze sprzedaży lokalu na nabycie innego lokalu lub nieruchomości mieszkaniowej. Wydatki na remont, spłatę kredytu, umowy rezerwacyjne i deweloperskie a obowiązek żądania zwrotu bonifikaty. Prezentacja aktualnego orzecznictwa.
• Tryb dochodzenia zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie. Jaki jest cel i znaczenie prawne żądania zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie? Dlaczego organ nie powinien wykonywać działań zmierzających do zwrotu w terminie 12 miesięcy od zbycia nieruchomości?
• Przedawnienie roszczenia obejmującego zwrot udzielonej bonifikaty. W jaki sposób zapobiec przedawnieniu należności gminy i jakie czynności zawieszają lub przerywają bieg tego przedawnienia?
• Sposoby zabezpieczenia zwrotu bonifikaty, w tym w szczególności poprzez wpis hipoteki w księdze wieczystej.
• Umorzenie, rozłożenia na raty bądź odroczenia spłaty należności obejmującej kwotę równą udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji.

5. Podsumowanie. Pytania i odpowiedzi.

Pracownicy wydziałów/referatów gospodarki nieruchomościami starostw, urzędów miast i gmin oraz zarządu powiatu i województwa, zajmujący się udzielaniem i dochodzeniem zwrotu bonifikat przy zbywaniu nieruchomości publicznych.

Doświadczony trener, od 2008 roku prowadzi wysoko oceniane szkolenia z zakresu gospodarki nieruchomościami publicznymi i obrotu nieruchomościami. Absolwent aplikacji sądowej. Autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu gospodarowania nieruchomościami publicznymi, cywilno-prawnych aspektów obrotu nieruchomościami i zamówień publicznych.